Page 60 - Kalemyar

Beyannamesi de bugünkü anlamıyla b r nsan hakları
b ld r s demek değ ld r. H ç olmayan b r ey kısmen
kabullenme mah yet ta ıdığından sadece Batı›daki
insan hakları açısından önemlidir. İnsan haklarının lk
defa yaratılı tan var olduğuna bu b ld r le nanılmaya
ba lanmı tır.
Görüldüğü üzere, Batı’da nsan hak ve hürr yetler
çok zor artlar altında elde edilirken İslam âlem nde
nsan hak ve hürr yetler , Asr-ı Saadet’ten ber vardır.
Batı’da nsan haklarıyla lg l lk b ld r tar h 1215
ken, İslâm âlem nde Hz. Peygamber devr nde, yan
m lâd VII. asırda, hazırlanan Med ne Anayasası, lk
nsan hak ve hürr yetler b ld r s d yeb leceğ m z
Veda Hutbes ve de Kur’ân le sünnet n beyanları,
günümüzdek anlamıyla nsan hak ve hürr yetler n uluslararası normlara aykırı hareket etmekted rler.
tems l etm lerd r. İnsan hakları kavramı artık, büyük ve güçlü sömürgec
devletler n dünyanın doğal kaynaklarını ve nsan
Veda Hutbes , M. 632 yılında 100.000’den fazla
gücünü kullanmak n yet yle her dönemde çıkarlarına
Müslüman’ın kar ısında okunmu tur. Yan nsan
göre ek llend rd kler , çağın s yas ve ekonom k
hakları le lg l lk yazılı met n kabul ed len 1789 İnsan
gerekl l kler ne uygun olarak değ t r lm me ru b r
ve Vatanda lık Hakları Beyannames nden 1157 yıl
s lah olarak görülmekted r.
önced r. Veda Hutbes adalet, e tl k, karde l k, kadın
hakları, mülk yet, güven ve emn yet g b konularda Hukukun temel lkeler ve düzenlemeler Kur’an
toplumun g d atını etk leyen sosyal evrensel b r ve sünnet le sab tlenm İslam dünyasında, insan
çer ğe sah pt r. Bu b ld rge özelde Müslümanlara hakları ile ilgili tartı maya yer bırakılmamı tır. Ancak
genelde se tüm nsanlığa h tap etmekted r. günümüz İslam ülkelerinde ya anan aksaklıklar,
geleneksel kısıtlamalar ve zorba uygulamalar İslam
1948 yılında mzalanan Evrensel İnsan Hakları
B ld rges ’n n çer ğ 632 yılında yayımlanan Veda hukukuna aykırı olmakla b rl kte İslam yet’tek nsan
Hutbes ’ne benzemekted r. Z ra Batı’da yayımlanan anlayı ı ve nsan hakları le örtü memekted r.
Magna Carta da dâh l tüm nsan hakları belgeler Sonuç olarak, tar h süreç çer s nde İslam
tar h t bar yle Veda Hutbes ’nden yüzyıllar sonrasına âlem nde,ferd n nsan olarak yaratılmı olmaktan
dek gel r ve çer k t bar yle de onu tak p eden benzer doğan asl hak ve hürr yetler n , Batı’da nsanlar çok
belgeler n tel ğ nded r. zor artlar altında ve sınırlı ekilde elde etm t r.Y ne
nsan haklarının uygulanması konusunda İslam yet’te,
Günümüzde demokras ve nsan hakları tanımları Batı dü ünces nde olduğu g b b r mekân, zaman ve
sık sık kullanılmaktadır. Fakat bunların uygulanması s yas -ekonom k çıkarlar farklılık göstermemekted r.
hususunda büyük eks kl kler olduğu ne yazık k Batı ve İslam dü ünces n n, nsan tasavvurundan
a kârdır. BM’n n kurulu amaçları arasında yer alan nsan haklarına ve uygulanmasına kadar taban
ve İnsan Hakları Evrensel B ld r s ’nde tanımı yapılan tabana zıt b r anlayı çer s nde olduğu a kârdır.
nsan hakları, teor k olarak b r çerçeveye oturtulmu
ancak bazı noktalar “esnek” bırakılmı tır.Devletler,
ekonom k ve s yas çıkarlarına ters dü en durumlarda
bu esnekl kten faydalanma yoluna g tmekte ve

60