Page 17 - 81 Çalıkuşu Batman

DİLİN İŞLEVİ VE ETKİSİ ÜZERİNE

‘’Dil, insanlığın kendisidir ve zihin hayatımız onunla vardır.’’
Ahmet Hamdi Tanpınar

Dil, insanlık tarihi kadar eski bir yapı taşıdır. İçinde yaşadığı topluluklarla birlikte zamanla
yenilenen, gelişen bir özelliğe sahiptir. Dil, sürekli bir hareket hâlindedir. İnsanlar arasındaki
iletişim işlevi olan dil, zamanla ulusların kimliğini belirlemiştir. Dil, temel bir yapı olma özelliğiyle
dünü, bugünü ve yarını etkileyen en önemli olgudur. Bu olgu dilin ulus olma bilincini ortaya
çıkarmadaki katkısı yadsınamaz.
Dilin böylesine derin köklere sahip olması birçok alanı da etkileyerek kapsayıcı rol üstlenmiştir.

Bu alanlardan en önemlileri: tarih ve kültürdür. Tabii, bu ilişki bağlamına geçmeden evvel dilin ne
olduğunun ve özelliğinin bilinmesi gerekir.

Dil üzerine birçok bilim insanı farklı tanımlarda bulunmuştur. Muharrem Ergin, “Dil, insanlar
arasında anlaşmayı sağlayan tabi bir vasıta, kendisine mahsus kanunları olan ve ancak bu
kanunlar çerçevesinde gelişen canlı bir varlık, temeli bilinmeyen zamanlarda atılmış bir gizli
antlaşmalar sistemi, seslerden örülmüş içtimai bir müessesedir.” (Türk Dil Bilgisi, 1972) derken,

N. Chomsky, “Dil, zihnî bir organdır.” (Doğa ve Dil, 2001) diye ifade eder.
Dil zamana, coğrafyaya ve topluma göre sürekli şekillenir, değişir, gelişir. Dil, durağan değildir.
Dilin birtakım toplulukların iletişim halinde olmasıyla birbirlerinin diline katkıda bulunmuşlardır.
Türkçe’ye; Arapça ve Farsça dillerinden sözcüklerin eklenmesi coğrafi konum ve aralarındaki
yakın ilişkilerden kaynaklanmasıdır. Bu sadece Türkçe için değil, dünyadaki keşfedilmemiş saf

diller hariç bütün dillerde hemen hemen vardır.

Dilin oluşumu belli bir yapıya dönemsel olarak ulaşmasıyla ulusal bir yapıya dönüşür. Bu yapı
ulusal bir kurum haline gelir. Bu dili kullanan insanlarda milli bir duygunun gelişmesine ve belli
ilkeler etrafında birleşmesine neden olur. Bazen de kültürel yozlaşmaya da neden olabilir. Mesela
‘’kültür’’ kelimesi, toplum içinde yerini almış ve Türkçesi olan ‘’hars’’ ya da ‘’ekin’’ kelimesi toplum
içinde kullanılmamaktadır. Modern çağda yani günümüzde ‘’selfie’’ kelimesinin Türkçe karşılığı
olan ‘’özçekim’’ kelimesinin kullanılması zor hâle gelmiştir. Yabancı kelimelerden arınmak saf dili

yakalama noktasında öneme sahip olsa da çağın postmodern dönem olmasından dolayı dillerin
iç içe geçmesinin de artık önüne geçmek maalesef zordur.

13