Page 68 - GençNazar - Edebiyat Kültür ve Sanat Dergisi

Sayı: 3 / 2021

çocuğu d j tal kuşatma altında kend mental - lükler ç n yet şt r len kayıp nsanlar yok
n ze uygun olarak sarmalladığınızı düşünür- muydu? Vardı. Pek ş md yaygın, ücretl , gö-
ken (çoğu çocuk mühend sl kler nde olduğu nüllü, k m nternet/oyun salonlarında k l ,
g b ) bambaşka b r şey daha oluyor; b r yan üçlü gruplar ve bazan küresel çapta b r ‘oyun’
etk , tahm n ed lmeyen başka b r sonuç: Ço- grubu le b r ay n havasında gerçekleşt r len
cukluğun d j tal zeh rlenmes . özel seanslara ne demel y z? Oyunda ağır, gün-
Hayır, baş dönmes , kusma, terleme bel rt - cel s lahlar alınıyor, stratej ler bel rlen yor
ler değ l. Merkezs zleşme, her tür değer yargı- sonra sonu gelmez b r nsan avı başlıyor. Ölüm,
sına l şk n bel rg n kayıtsızlık ya da yok sayma, ölüm, ölüm.
hayatın gündel k hareket ve alışkanlıklarının Şu kadar bas t değ l: ne olacak canım, ek-
m n m ze ed lerek göz ve parmak dev - randa b rkaç cav cuv, heps bu.
n m ç nde şek llenen m kro b - Hayır, ‘off’ düğmes n kapa-
yoloj k farklılaşma da değ l. tınca her şey orada kalmıyor.
D j tal uzamda fil zle- ‘Oraya’ ‘buradan’ g d yor
nen onlarca yen nsan zaten ve orada sadece
alışkanlığı ve akışkanlı- yaygınlaşıyor. Ama d j -
ğı çer s nde belk de tal der nl ğ n her gün
en ürkütücü olanı ağır büyüdüğü zamanlar-
ş ddet n ve yok ed l ş- dayız ve artık şu soru-
ler d z s n n sıradan- yu sorab l yoruz: Orası
laşması ve belk m l- burayı mı bel rl yor, bu-
yonlarca defa zlen- rası orayı mı? Bunun fasında yıllar sonra yanıldıklarını t raf ed yor- kıyamet yaklaşıyor’ tarzında serzen şler var-
mes /eylemlenmes b r cevabı ve bu ceva- lar, çünkü ‘acele ve ger den’ gel yorlar. D j tal- mış. Ş md k tabletlerde de durum pek farklı
sonrasında oluşan ‘nor- bın b r önem var mı? leşmem ş son çocuk da kaybed ld ğ nde y ne değ l. Sadece ‘köyün/kab len n’ sınırları değ ş-
malleşme’ gerçeğ . Algısı Doğası gereğ na f, sa- hata yaptıklarını söyleyecekler. D j tal t msa- t , o kadar.
değ l, gerçeğ . vunmasız, nce, kırılgan ve hın gözyaşları. Her şey n ‘zeh r’, öneml olanın ‘doz’ oldu-
Böyle olmasa sabah kahval- kend s ne mahsus b yoloj k ve El nde akıllı telefon ya da tablet yle odası- ğunu b lenler, çocukluğun d j tal zeh rlenmes
tısını yapıp çocuğunu öperek evden algı gerçekl ğ olan çocuktan elb rl - na veya yatağına çek len her çocuk dünyanın konusundak end şeler n de yerl ya da yers z
ayrılan, sonra da askerî üssündek görev n n ğ yle vahş , duyarsız, hunharca ş ddet uygu- en ç rk n, en kr m nal, en şöyle böyle sokakları- olduğuna karar vereb lecekt r.
başına oturup önündek kumanda masasın- layab l r b r k ml k m ürett k? Melek g b uyu- na g r p gezeb l r ve artık ona ebeveyn n ya da ‘Çocuk ben meşgul etmes n’ d ye d j tal
dan (çocukların d j tal oyun konsolundan fark- yan çocuklar dünyasından, elektron k canavar başka b r otor ten n yapab leceğ pek b r şey akış nehr ne atılan çocuklar, yahut ‘eğ t mc n n
sız) gerçek uçakları hareket ett ren düğmelere kâbuslarıyla uyanan çocukların dünyasına hoş yok. Acı ama şöyle: onlar artık b r anlamda konforu yüksels n’ d ye akıllı araç gereçlerle do-
basarak onları havalandıran ve Afgan stan, Su- mu geld k? s z n çocuğunuz olmaktan çıkab l yorlar, buna natılması talep ed len eğ t m s stem n n bek-
r ye, Irak g b ülkelere bombaları boşalttıktan K mse stat st klere boğulmak stemez. alışsanız y olur. El n zde ş ddet ya da muhtel f led ğ ger dönüşler, beklend ğ g b olmaya-
(ve tab gerçek bombaların düştüğü yerdek Fakat d j tal dolayımlı çocuk ps k yatr s ver ler yasaklar dışında b r şey yok ve onların da cak.
gerçek nsan ölümler n de stat st k raporları- merak edenlere çok şey söylüyor. Çocukluk, çözüm olmadığı ortada. Yaralanmış yahut zeh rlenm ş çocuk b l n-
na ekleyerek) sonra yen den üsse döndüren artık Kafdağı’nın arkasına saklanab len b r şey Şunu kabul edel m k çocuklar artık d j tal c n n yaraları, yet şk n dönemde kapanmak
çok gel şm ş ülkeler n adamı ne h ssed yor ola- değ l. D j tal dünyanın dışına çıkıp klas k ço- s stem n ‘değerl ’ b r parçası. H çb r şey n b r şöyle dursun daha da açılab l yor. ‘Uyumsuzla-
b l r? Sonra öğle yemeğ ç n tekrar ev ne cukluk nefes n alab len b r varoluş mkânı ebe- parçası ve köles olmadığına nandırılmış b r rın, mutsuzların, doyumsuzların, anlamsızla-
dönüp çocuğunu öpüyor. d yyen yok olmuş g b . çocukluk aklı; bazan ebeveyn yle b rl kte. B r rın’ dünyasının sürekl gen şl yor olması k m-
Kötülüğün sıradanlaşmasının anlamı üzer - Acıklı olansa, henüz d j talleşmem ş çocuk dönem d j tal ortamlarda ç ftç l k b le yapa- sen n uykusunu kaçırmıyor. Ney bekl yorlar, o
ne yeter kadar düşündüğümüzü sanmıyo- alanlarının azgel şm ş zavallı alanlar kabul ed - cak, hayvanlar yet şt recek kadar ‘doğal’ ve ağır dünyanın sâk nler tarafından tatsız b r şek lde
rum. l p, oradak çocukların yardıma muhtaç b rer s lahlarla sürekl ‘kötüler ’ avladığına nanacak uyandırılmayı mı? Yoksa herşey, d j tal zomb -
B r zamanlar k m egemenler tarafından nesne g b görülmes . T caret ve b l m maalesef kadar ş ddet n ç nde. ler n uyuyan zomb ler uyandırmasından mı
özel kötülük eğ t m nden geç r l p özel kötü- hep önden g d yor g b görülüyor ama her de- Esk Sümer tabletler nde ‘gençl k bozuldu, baret? Ned r?

66 67