Page 66 - GençNazar - Edebiyat Kültür ve Sanat Dergisi

dak ver tabanına g rmemek artık mümkün rak yavaş yavaş, dalgınca çıkıyorlar okulların-
değ l. Oradasınız 1 ve 0’ ların arasında b r yerde. dan. B rb rler n n v deosunu çek p yayınlıyor-
Çocuk nerede pek ? lar, kend sınıflarını ve kend ler n d j tal mey-
danlarda ‘paylaşıyorlar.’ Başka paylaşımları da
İç nde. Hemen bütün d j tal gelecek kurgu-
larının b raz merkez nde b r yerde. Her yaşta ç ndek ve uzantısındak her tür kültür ve çe-
çocuk ç n en bas t nden en sofist kes ne kadar rezlerle alıyor, yayıyorlar.
b nlerce oyun, s te ve devasa b r d j tal kül- Ne var bunda, d yeceks n z. Ç ft yönlü pay-
tür/eğlence altyapısı, endüstr yel bakışla çok- laşım/etk leş m yoluyla dünyaya entegre olu-
tan şek llenm ş bulunuyor. yor vs.
Kaldı k dünyadak değ ş k eğ t m s stemler Mümkün, belk de öyle oluyor. Fakat sorun
de gönüllü olarak, çeş tl eğ t m materyaller y- belk de şu: Çocuk/genç (ya da yet şk n) kend
le çocukluğun d j talleşmes n n b r parçası ol- merkez n , kend dünyasını kaybed yor. Hem
mayı sürdürüyor. bu yoğun ve b tmeyen d j tal akış d kkat anla-
mında merkez leşmey yok ed p özney mer-
Özell kle k b nlerden sonra d j tal b r dün-
yanın ç ne doğan çocuk gerçekl ğ , etk s azal- kezs zleşt r yor; hem de mekansal a d yet anla-
ÇOCUĞUN DİJİTALLEŞMESİ mayan ve artık ger dönüşü de mümkün olma- Bu durum salt yet şk nler n ve s stem n em-
mında b r merkez artık ulaşıyor.
yan yen zamanların kapısını açtı.
Açılan bu yen zamansal kapıdan önce ye- poze ett ğ k m değerler n sonsuza kadar par-
çalanması le sınırlı b r sonuç çerm yor. A le,
Çocuğun Dijital Zehirlenmesi t şk nler g rd yse de çocuk parmağının tuşlar- sokak, mahalle, toplum g b değ ş k ölçekler-
da hızla dolaşmaya başladığı görüldü. Tar h n
belk de lk örneğ olarak, babaların çocukların- dek anlamsal kümeler n çoktan atom ze
Mevlâna İDRİS olmuş k ml k b leşenler bu defa doğrudan öz
dan b r şey öğrend ğ b r dönem başladı.
Esk dünya esk de kaldı. B rdenb re. ları, her tür tehl kel b lg ye kolay er ş m, tüm Hızlıydı çocuklar. D j tal ortam onların b yo- ve tek l k ml ktek parçalanma ve atom ze ola-
rak k ml ks zleşme/ b r yere a t olmama hâl n
Parad gma değ şt . Yüzlerce yıllık let ş m toplumların değer yargılarını, yasalarını fütur- loj k, bey nsel ve ruhsal hızlarına yet şmek ç n ml yor.
tarzları b rden çöp oldu. suzca hlâl eden g r ş mler, her türlü küresel suç ordular kurdu. Sayısız yazılımcı, sanatçı ve
organ zasyonu, e-t caret n yaygın ve sınırsız Toplumsal ya da b reysel k ml k bütünlüğü-
İnsanlar gazete, telgraf, mektup, radyo, te- yazar çocuklar/gençler ç n aşırı caz p prog- nün ne anlama geld ğ n önemsem yorsanız,
lev zyon, har ta, pusula, şeh r rehber , alışver ş g b gözüken gel ş m , uluslararası devr ye ramlar, oyunlar üret p pazarda yaymaya başla- bu parçalanmayı da önemsem yor olab l rs -
mağazaları, b let, telefon ve daha başka ne gezen elektron k pol sler… dı. n z. Ama bu önemsememe hâl , her k k ml k
varsa cepler nde taşımaya başladı. İnternet Her şey n ‘d j talleşmes ’ an meseles ym ş Küresel köy söylem oyunlar ve lg ler üze- alanına a t parçalanmanın sonuçlarını önem-
geld , şeyler oldu. g b görünüyor, asla d j talleşmeyecek temel r nden b r anda gerçek zamanlı b r eyleme dö-
bazı şeyler n varlığına rağmen. Çünkü ‘trend’ s z kılmaya yetm yor. Sosyologlarla b rl kte ps -
Evden çıkarken cep telefonunu unutan b r nüştü. Önceler akşam olunca sokaktak oyu- k yatrlar bu d j tal çağın get rd ğ değ ş k, daha
end şeyle kıvranmaktansa ger dönüp cep te- öyle. ‘Sanalda yoksan gerçekte yoksun’ algısı; t - nundan sofraya çağırılan çocuklar, ş md lerde önce rastlamadıkları kaos ve sorunları önce
lefonunu almadan o günü yaşanamaz kabul et- caret , sanatı, b l m , medyayı ve d ğer başka b lg sayar ekranı başındak oyundan sofraya açıklamak, sonra da –mümkünse- çözeb lmek
meye başladı. alanları d j tal başkentler n d j tal meydanla- çağrılmaya başlandı. Önceler ‘sokaktan eve g r- ç n kafa patlatıyor…
rında görünmeye zorluyor. m yor’ d ye eleşt r len çocuk, artık ‘odasından
Bunun b r ağırlık mı yoksa hafifl k m oldu- Çocuğa yönel k olarak oyunla başlayıp
1
ğu henüz kes nleşm ş değ l. B lg sayarların ve Sadece cep telefonları değ l, evler, arabalar dışarı çıkmıyor’ d ye eleşt r lmeye başlandı. başka (kültür, tüket m, deoloj vs) alanlardak
onlarca açık pencereyle let ş m ç nde ken da ‘akıllanırken’ nsan bu aşırı hız ç nde ters ne İnternet kafelerdek oyun parkurları ve ek- ‘kuşatma’ le devam eden d j tal lg kuşku yok
ölen ‘kullanıcıların’ görüldüğü b r zamandayız daha yalnızlaşıyor, çöküyor, ‘del r yor.’ randak bol efektl görsel dünya karşısında eğ - k s stem/çocuk l şk s n n d j tal alandak b r
ve sonuçları tahl l aşamasına yetecek kadar İnsan tek bu d j tal sel n önündek d j tal b r t m hayatının sıkıcılığından dem vuran sesler uzantısının, hegemon k yaklaşımının güncel
uzun b r zaman geç rm ş değ l z. yaprağa dönüşürken, çocuk ded ğ m z özne daha da yüksek perdeden gündemde artık. vers yonundan başka b r şey değ l. S ste-
de payına düşen bu yen dünyada fazlasıyla alı-
Bazan küresel ölçekte dolaşıma g ren b r b r Son ders n z l çaldığında okuldan neşeyle m n/yet şk n n çocukla l şk ve let ş m ndek
v rüs, uluslararası güvenl k alarmların çalması- yor. Nasıl almasın k , ş md lerde sağlık s ste- fırlayıp ‘kaçan’ çocuklar, ş md lerde -bazı yasak- genel mantık örgüsü burada da sürmekte.
na yol açıyor: sığınaklara! m nden tutun bankacılığa, haberleşmeden lara rağmen- cepler nde, çantalarında taşıdık- Fakat yen ve belk de öngörülemez olan şu: S z
tutun hukuk uygulamalarına kadar her alan- ları akıllı telefonlarla, tabletlerle oyun oynaya-
Elektron k arka planlı as metr k terör saldırı-

64 65